Wartości zawodowe - co jest dla mnie ważne w pracy?
Jesienna aura nie napawa optymizmem. Gdy po zadzwonieniu budzika wstajemy do pracy, na dworze nierzadko panuje jeszcze ciemność. Mimo początkowej niechęci coś jednak motywuje nas do działania i wyjścia z domu. Zazwyczaj nie jest to jedynie oczywista konieczność zdobycia pieniędzy niezbędnych do przeżycia. Odpowiednia praca zaspokaja bowiem zdecydowanie więcej potrzeb niż tylko te ekonomiczne. Każdy pracownik ma indywidualną hierarchię wartości, która może ulegać zmianom w ciągu życia.
A Ty jakie wartości realizujesz dzięki swojej pracy? Czy twoje priorytety zawodowe zmieniły się wraz z rosnącym stażem pracy? Co motywuje Cię do działania i sprawia, że regularnie przychodzisz do obecnej firmy? Jaka jest twoja wizja idealnego miejsca pracy? Oto przykładowe wartości - kotwice kariery zdefiniowane przez amerykańskiego psychologa Edgara Scheina, które mogą służyć jako „kierunkowskaz” w drodze do osiągnięcia satysfakcji z pracy.
Profesjonalizm, pragnienie bycia ekspertem w danej dziedzinie
Osoby, dla których ważny jest profesjonalizm w pracy, dbają o regularne podnoszenie kwalifikacji w wybranym obszarze. Frustruje ich, gdy współpracownicy, podwładni czy przełożeni nie przywiązują wagi do jakości wykonywania obowiązków i nie są otwarci na naukę. Zazwyczaj bardziej zależy im na awansie poziomym i byciu ściśle wyspecjalizowanym ekspertem niż pionowym związanym z obejmowaniem kierowniczych czy zarządczych stanowisk. W idealnej pracy mieliby dostęp do różnych szkoleń oraz wsparcie mentora dzielącego się swoim doświadczeniem. Profesjonaliści muszą jednak uważać, aby nie popaść w perfekcjonizm, a także nie mieć zbyt wyśrubowanych oczekiwań wobec innych członków zespołu.
Przywództwo, pragnienie kierowania zespołem
Pracownicy, dla których przywództwo stanowi jedną z kluczowych wartości zawodowych, lubią angażować się w zadania związane z zarządzaniem innymi ludźmi. Dobrze czują się jako liderzy zespołu, którzy „gaszą pożary” i podejmują kluczowe decyzje. Brak poczucia wpływu na środowisko pracy czy zbyt mały zakres odpowiedzialności działają na nich demotywująco. Oni wspinają się bowiem na sam szczyt drabiny kariery i czekają na upragniony awans na najwyższe stanowisko. By wytrwać w dążeniu do celu, potrzebują pozytywnych informacji zwrotnych, uznania ze strony współpracowników, kontaktów z wpływowymi osobami i współudziału w podejmowaniu ważnych decyzji. Zostając liderami, powinni z kolei pamiętać, aby nie brać na siebie zbyt wiele i włączać innych w procesy decyzyjne.
Niezależność, autonomia działania
Osoby, którym zależy na autonomii i niezależności, preferują takie środowiska pracy, gdzie sami mogą ustalać reguły działania. Są indywidualistami i zazwyczaj nie potrzebują zewnętrznej motywacji, by rozpocząć dane zadanie. Wręcz przeciwnie, kontrolowanie przez przełożonych działa na nich demotywująco. Zdecydowanie nie chcą tłumaczyć się z każdego kroku. Marzą, aby zwierzchnicy wierzyli w ich kompetencje i dawali wolną rękę na etapie planowania czy wykonywania obowiązków. Brak zbędnej biurokracji, elastyczne godziny pracy, dowolność w wybraniu typu umowy, a także samodzielne ustalenie miejsca świadczenia usług to przykładowe benefity, które mogą zachęcić ich do podjęcia współpracy z daną firmą. Niezależni pracownicy często wykazują się również wysoko rozwiniętymi zainteresowaniami przedsiębiorczymi, które dodatkowo motywują ich do otworzenia własnej działalności i bycia swoim szefem. Mimo posiadania własnych pomysłów oraz potrzeby niezależności warto jednak nie zaniedbywać relacji z innymi i być zawsze otwartym na zapoznanie się z cudzymi punktami widzenia.
Bezpieczeństwo i stabilizacja
Pracownicy, ceniący bezpieczeństwo i stabilizację, unikają zazwyczaj prac obarczonych dużym ryzykiem. Wybierają stanowiska o jasno określonym zakresie obowiązków. Do zmian w organizacjach podchodzą z dużą ostrożnością i początkową rezerwą. Sami też z obawy przed niepowodzeniem raczej niechętnie wymyślają nowe pomysły, które trzeba dopiero przetestować. Wolą trzymać się wcześniej sprawdzonych metod gwarantujących sukces. Często pracują w jednej firmie przez dłuższy czas. W idealnej pracy otrzymują stałe wynagrodzenie zapewniające im stabilny byt, wykonują przewidywalne zadania i nie muszą podejmować nagłych decyzji pod dużą presją. Powinni jednak pamiętać, że sytuacja na rynku pracy jest zmienna i dynamiczna, toteż pewien stopień elastyczności w działaniu jest pożądany przez większość pracodawców.
Wprowadzanie innowacji, kreatywność
Kreatywni i innowacyjni pracownicy preferują z kolei swobodne środowiska pracy, w których mogą wyjść poza utarte schematy postępowania i stworzyć coś oryginalnego. Chętnie inicjują nowe projekty czy zakładają firmy oferujące nietypowe rozwiązania. Rutyna, powtarzalne obowiązki oraz brak możliwości wykazania się kreatywnością prowadzą do ich znużenia, a nawet odejścia z pracy. Zdecydowanie lepiej czują się w bardziej dynamicznym środowisku. W idealnej firmie mieliby przestrzeń do zgłaszania nowatorskich pomysłów, angażowania się w nietypowe projekty i testowania nowych metod działania. Warto jednak przypomnieć, że nawet w firmach o innowacyjnym podejściu, każde nowe przedsięwzięcie powinno być poprzedzone stworzeniem dobrego planu oraz analizy potencjalnych zysków i strat.
Styl życia, równowaga między życiem prywatnym i zawodowym
Pracownicy, chcący zachować balans pomiędzy sferą prywatną a zawodową, podkreślają, że praca to jedynie jeden z wielu obszarów ich życia. Nie jest więc ona dla nich priorytetem, na rzecz którego mieliby zrezygnować z innych obowiązków czy przyjemności. Pracują, żeby żyć, a nie odwrotnie. Doceniają swobodną i otwartą atmosferę w pracy oraz brak nadgodzin. Odstrasza ich kult pracoholizmu. Po pracy chcą przede wszystkim odpocząć, realizować pasje lub angażować się np. w wolontariat.
Usługi i poświęcenie dla innych
Część pracowników czerpie satysfakcję z pomagania, wspierania w rozwiązywaniu problemów i uczenia innych. Lubią widzieć sens swojej pracy i realizować cele na rzecz polepszenia jakości życia drugiego człowieka. Unikają zadań związanych z systemami i dokumentami oraz innych, niestwarzających okazji do nawiązania kontaktów międzyludzkich. Chętnie wybierają natomiast zawody pomocowe i doradcze, a także uczestniczą w akcjach dla wolontariuszy. Udzielając wsparcia innym, powinni jednak pamiętać, aby zachować zdrowy dystans do cudzych kłopotów i traktować własne potrzeby priorytetowo.
Wyzwania, pokonywanie trudności
Pracownicy, lubiący wyzwania, cieszą się z pokonywania trudności. Często wyznaczają sobie ambitne cele do realizacji i rywalizują z innymi. Chętnie podejmują ryzyko i angażują się w różnorodne zadania. Monotonia, powtarzalny charakter pracy i brak możliwości porównywania swoich wyników do współpracowników wpływają negatywnie na ich motywację zawodową. Oni wierzą bowiem, że jeśli komuś innemu nie udało się czegoś zrobić, to znaczy, że właśnie tego muszą spróbować. Powinni uważać, aby „nie dążyć po trupach do celu” i nie wystawiać się na zbyt wiele sytuacji stresowych grożących późniejszym wypaleniem.
Refleksja
Znajdź chwilę na refleksję i odpowiedz sobie na poniższe pytania:
- Które z powyższych wartości zawodowych są dla mnie najważniejsze?
- Czy najważniejsze wartości zawodowe występują w mojej obecnej pracy? W jakich sytuacjach mogę ich doświadczyć? Czego najbardziej mi brakuje?
- Czy na przestrzeni lat pracy moje najważniejsze wartości uległy zmianie? Które odeszły na dalszy plan, a które stały się priorytetem? Co spowodowało zmiany w mojej hierarchii wartości?
- Jakie wartości zawodowe mógłbym/mogłabym realizować w mojej idealnej pracy? (symulacja)
- Czy są jeszcze inne wartości (poza przykładowymi opisanymi w tekście), które mają dla mnie kluczowe znaczenie?
Pamiętaj, że każdy ma swoją indywidualną hierarchię wartości zawodowych, która zazwyczaj zmienia się w ciągu życia. Coś co stanowi priorytet dla Ciebie, może nie mieć większego znaczenia dla twoich współpracowników. Określenie własnych wartości zawodowych pomaga w procesie poszukiwania optymalnego miejsca pracy lub osiągania większej satysfakcji z wypełniania obowiązków w obecnej firmie.
Jeśli chcesz bliżej przyjrzeć się swoim wartościom i motywacjom zawodowym, możesz skorzystać z bezpłatnych konsultacji z doradcą zawodowym w Centrum Rozwoju Talentów. Serdecznie zapraszamy!
Źródła: Koncepcja „Kotwic kariery” E. Scheina
Autorka: Karolina Laskowska
