Jak zapobiegać wypaleniu zawodowemu?

Czy moja praca ma sens?

Podejmując ciekawą pracę, zwykle nie myślimy o trudnościach, które mogą nas spotkać. Dotyczy to zwłaszcza osób młodych patrzących w przyszłość z optymizmem. Okazuje się jednak, że entuzjazm i posiadanie wysokich kwalifikacji, wykształcenia, czy ogromne zaangażowanie w zadania, nie jest gwarancją synergii między pracownikiem a pracodawcą. Dlatego, kiedy pojawią się kłopoty, rozczarowanie pracą i znudzenie, szukamy przyczyn takiego stanu rzeczy. Zadajemy sobie pytanie „czy ja się do tej pracy nadaję”, „czy moja praca ma sens"...

Z zasady specjaliści przeprowadzający rekrutacje starają się dobierać w sposób przemyślany odpowiednich kandydatów. Często stosuje się testy psychologiczne, predyspozycji zawodowych czy pogłębiony wywiad, po to by jak najlepiej „dopasować” kandydata do stanowiska. 

Co robią pracodawcy

Na etapie samej pracy wdraża się ciekawe systemy motywacyjne - nagrody, benefity czy szkolenia, a mimo to pracownicy w badaniach deklarują w dużym procencie (30%-40% - w zależności od branży, wieku czy stażu) syndromy wypalenia zawodowego.

Wciąż nie jest to kompleksowe działanie na poziomie instytucjonalnym. W Polsce (i nie tylko) nie ma zintegrowanego systemu przeciwdziałającemu zjawisku wypalenia zawodowego, a statystyki biją na alarm. Wiadomo z całą pewnością, że istotna jest identyfikacja stresu i zapobieganie jego skutkom.

Trzy obszary walki z wypaleniem

Istnieją trzy obszary możliwych oddziaływań: higiena psychiczna, radzenie sobie i oparcie społeczne.

Higiena ma służyć ochronie przed tym co negatywne, można stosować wyuczone techniki relaksacyjne, można oprzeć się na działaniach, które człowiek wybiera intuicyjnie: poszerzanie zainteresowań, hobby, przejawianie aktywności fizycznej, sprawianie sobie przyjemności poprzez np. spotkania towarzyskie, drobne zakupy, ulubione jedzenie.

Przez radzenie sobie rozumie się zintegrowane strategie stosowane przez ludzi doświadczających stresu. Mogą to być próby znalezienia pozytywnych stron danej sytuacji, zwrócenie aktywności w innym kierunku, aby odsunąć od siebie problem. Potraktowanie sytuacji jako wyzwania, przypisanie problemom zawodowym właściwej rangi.

Oparcie społeczne jest formą samopomocy, której udzielają sobie członkowie różnych grup społecznych, rodziny, przyjaciół, sąsiadów, współpracowników. Oparcie przeciwstawiane jest interwencjom profesjonalnym. Definicja oparcia społecznego mówi, że człowiek odbiera komunikat, który informuje go, że darzony jest uczuciem, że jest kochany, ceniony i uważany za wartościową osobę oraz, że jest współuczestnikiem systemu komunikacji międzyludzkiej.

Badania, ale też zdrowy rozsądek, podpowiadają, że najłatwiej zadbać o siebie samego na poziomie indywidualnym, ale też warto starać się wykorzystywać możliwości i intencje instytucji (np. udział w warsztatach, coaching, szkolenia). Wskazane jest samemu poszukiwać warsztatów z tej tematyki (często dostępnych bezpłatnie) zarówno w wersji stacjonarnej, jak i online.

Co można zrobić, aby nie dać się wypaleniu zawodowemu?

1. Ustalać realistyczne cele.
2. Traktować sprawy mniej osobiście.
3. Dbać o siebie samego.
4. W sposób świadomy gospodarować swoim czasem.
5. Podkreślać pozytywne strony.
6. Poznać siebie.
7. Odpoczywać.
8. Relaksować się.
9. Dekompresować (redukcja napięcia wewnętrznego w sposób kontrolowany).
10. Nie bać się korzystać z pomocy specjalistycznej (m.in. terapeuta, psycholog, coach, doradc zawodowy, lekarz).

autorka: Joanna Formela